لاپەڕەی 317
بڵا: با، باوەکوو، لێی گەڕێ .
وڵاتان: سووککراوەی (وڵاتتان) ـه، یاخود (وڵاتان) ی جەمعی (وڵات) ـە .
شرۆڤەی مامۆستایانی مودەڕیس
واتە: برادەرینه ! وا من ڕۆیشتم و به‌جێم هێشتن، سا خوا بکا پاش من وڵاتەکەتان ستەملێکراوێکی تری تیا نەبێ، یاخود هیچ وڵاتێک ستەملێکراوی تیا نەبێ، تا وەک منی بەسەر نەیەت.
ئەم پارچە شیعرە له دەسنووسەکانی (چر) و (چن) و (ک) و (ت) و (عز) و (مز) و (اح) و (خا) دا هەیە و دراوەتە پاڵ نالییی. هەر وەها له ناو کۆمەڵێ دەستنووسی مەلا موحەممەد ناوێکی گەڵالەییشدا هەیە به ناوی نالیییه‌وە و کاک جەمال موحەممەدی قوتابیی و بۆی دوا پۆلی بەشی کوردۆلۆژیی زانکۆی سولەیمانیی وێنەیەکی بۆ گرتین و بۆی و بۆی ناردین، لەسەر قسەی کاک جەمال له بەیاضێکی کۆنی مەلا سەیید عەبدولقادری واعیضیشدا هەر هەیه و دراوەتە پاڵ نالییی. ئەمانە هەمووی بەڵگەی ئەوەن کە شیعرەکە شیعری نالیییە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دەستنووسەکەی (تۆ) و له هەردوو چاپی (کم) و (گم) ی دیوانی کوردیدا پارچە شیعرێکی ١٣ بەیتیی بڵاو کراوەتەوە بەیتی یەکەم و سێهەم و چوارەم و پێنجەم و حەوتەمی ئەم پارچە خراوەتە چوارچێوەیەوە، بەیتی یەکه‌می ئەم لەوێیش هەر یەکەمه، سێهەم هەشتەمه، چوارەم دوانزەهەمه، چوارەم دوانزەهەمه، پێنجەم دەهەمه، حەوتەم سیانزەهەمه که دوا بەیتە لەوێ، جیاوازیی بەیتەکان لێرەو لەوێ هەر ئەوەندەیه سەرەتا لێرە (ڕەفیقان) ـه و لەوێ (عەزیزان) ـه و له جیاتی (نالییی) ی ئێرەش لەوێ (کوردی) یە.
ئێمه لامان وایه کوردیی ئەو چەند شیعرەی له نالییی وەرگرتووە و خستوونیەتە چوارچێوەی شیعرەکانی خۆیەوە و، شتی وا له جیهانی ئەدەبدا کەم نییه و، جیاوازیی پلەی هونەرییش لەنێوان ئەمانەی نالییی و ئەوانه‌ی کوردیدا زۆر ئاشکرایه.
سەیر ئەوەیە له نوسخەی (خب) ـدا شیعری چوارەمی پارچەکه‌ی کوردییش هەر به هیی نالییی دانراوە،
ئەو شیعرە ئەمەیە:
که من ڕۆییم جەهەننەم پڕ مەکەن لێم
له من خاڵیی مەکەن کۆشک و سەراتان
دەستنووس
چۆڵ بێ (« پەراوێزی » چر) و (چن) و (ت) و (مز) و (« پەراوێزی » خا) و (خب): چۆڵ بوو. بەپێی ئەم نوسخانه مەعنای شیعری دووهەم وای لێ دێتەوە: لێی گەڕێ، باش بوو وڵاتەکەتان پیاوی ستەملێکراوی تیا نەما.
شرۆڤەی مامۆستا مەسعوود
قەصیدەی لاپەڕە 317 «ڕەفیقان؟ من ئەوا ڕۆییم لە لاتان» بێگومان هەر پێنج بەیتی کە شەرحەکە دەڵێ دراوەتە پاڵ غەزەلێکی «کوردی» ماڵی حەڵاڵی «کوردی»یە. بەیتی دووهەمی ناو شەرحەکەش:
بڵا سا شار بە شار و دێ بە دێ بین
لە دەس یاران بکەین طەییی وڵاتان
ئائەم بەیتە هەم لەگەڵ ڕوحی پێنج بەیتە ناوبراوەکەی یەکەم، سێهەم، چوارەم، پێنجەم و حەفتەم، کە بە یەقینی هی «کوردی»ـن چ خزمایەتییەکی نییە و هەم لە سەبکی نالی ناوەشێتەوە. خۆ هەرچی بێ دوای دەرکردنی پێنج بەیتەکە دەمێنێتەوە دوو بەیت کە شتێک نییە پێی بگوترێ غەزەل. قەصیدە کە لە شەرحەکەشدا هاتووە ئەو بڕە شیعرەی بۆ کوردی بردراوەتەوە سێزدە بەیتە، ئەمی ئێرە حەفتە، بەو پێیە هەشت بەیتی بێ مەکەمەکە هی کوردییە، ئەم دەقەی ناو شەرحەکە حەفت بەیتە بە لێ دەرکردنی پێنج بەیت کە کێشەی لە سەرە دوو بەیت دەمێنێتەوە بۆ نالی. ئنجا چۆناوچۆنی پێنج بەیت دەڕوا بۆ دوو بەیت کە چەژیشیان جودایە لەو پێنجە و ناڕوا بۆ هەشت بەیتەکە؟ دڵنیام لەوەدا کەوا نە نالی نە کوردی شیعریان لە یەکتر و لە کەسی دیکەش نەدزیوە. ئەم دوو بەیتەی جودا لە پێنجەکە (تاڕادەیەک بەیتی شەشەم مومکینە بدرێتەوە بە نالی) بە جۆرێکی نادیار و هۆیەکی کەس نەبیستوو لەلایەن ناسیخێکەوە کۆبوونەتەوە، ڕەنگە پتر لە ناسیخێک دەستی تێ وەر دابن، و نازناوی «نالی»ی خرابێتە کۆتاییەکەیەوە. ئەگەر بگوترێ چۆناوچۆنی کابرایەک لە خۆیەوە ئەم کارە دەکات، دەڵێم ئەدی چۆن کابرایەکی دیکە لە خۆیەوە ناوی کوردی دەخاتە پاڵ ئەو سێزدە بەیتە؟ ئەمە با لەولا بێ و چی دیکەی لەسەر ناڕۆم: نازانم چۆناوچۆنی ئەم شیعرە دەدرێتەوە بە نالی کە دوعاخوازییەکەی بە سۆزی عادەتییە، لە هەمان کاتیشدا دەڵێن نالی لەبەر تێشکانی بابان و هاتنی تورکان هەڵات! ئەم بەیتەش بخە پاڵ «ئەلا ئەی نەفسی...» و لە خۆت بپرسە کوا ترسی تورک و ڕووخانی بابان؟
لاپەڕەی 318 
لاپەڕەی 319 
لاپەڕەی 320