واتە: ئەگەر لێم ئەپرسیی بۆچی خواردنێکی وام نییە و کەم ئەخۆم، لە وەڵامدا پێت ئەڵێم کەوا من برسیی نیم، وا تێ نەگەی. خواردنی من خەم و پەژارەیە و ئەوەندە زۆری ئەخۆم پێی تێر ئەبم و پێویستم بە خواردنی تر نییە.

دەپرسیی (کم): ئەپرسیی. (خا): بپرسیی. دەخۆم (« پەراوێزی » چر) و (کم): ئەخۆم.
لە ئامادەکردنی ئەم لێکۆڵینەوەی دیوانی نالیییەدا بۆ چاپ، گەیشتبووینە ئەم پارچە شیعرە، ئەندامی کارای کۆڕی زانیاری کورد مامۆستا شێخ موحەممەدی خاڵ دوو دەسنووسی دیوانی نالییی داینەلا. نوسخەیەکیان دوو سێ کەسی خەتخۆش لە نووسینەوەیدا بەشدارییان کردبو، بەڵام کەسیان ناوی خۆی نەنووسیبوو. یەکێ لەمانە لە داوێنی بەشێکی دیوانەکەوە نووسیویە کەوا لە سولەیمانیی نووسیویەتەوە و بۆ (مەلا عبدالحمید) ناوێکی نووسیوەتەوە. ئەمەیان بایەخێکی زۆری بە نووسینەکەی داوە و سەر و ژێرێکی زۆری بۆ وشەکان کردووە و لە چەند شوێنێکیشدا چەند وشەیەکی مەعنا لێداوەتەوە. یەکێکی‌کەشیان نووسیویە کەوا لە ١٣٢١ی. ک (١٩٠٣ - ١٩٠٤ی. ز) دا نووسیویەتەوە. نوسخەکەی تریشیان کە دیارە نوسخەیەکی تازەتر، وەک ئەوی پێشوو بە خەتێکی خۆش نووسراوەتەوە، بەڵام لەبارەی وردیی و بایەخی زانستییەوە نوسخەیەکی عادەتییە. نووسیاری ئەمیش نە ناوی خۆی و نە ساڵی نووسینەوەی نەنووسیوە. بە وەرگرتنی ئەم دوو نوسخەیە ئەمانیشمان بۆ کەڵک لێ وەرگرتن خستە بەردەست و بۆ یەکەمیان ئیشارەتی (خا) و بۆ دووەمیان ئیشارەتی (خب) مان دانا.
بەرابەر بە بەردەستخستنی ئەم دوو نوسخەیە سوپاسێکی زۆری شێخی خاڵ ئەکەین.

واتە: خواردنی من بریتییە لە ئاوی سوێری چاو کە فرمێسکە کە بە چاوما دێتە خوار و بە لێو ئەیلێسمەوە و لە باری تاڵی لێوم کە بە ددان لێی ئەکەمەوە و ئەیخۆم. من تاو بە تاو و ژەم بە ژەم، سوێریی و تاڵیی ئەخۆم..

لەنێوان (ئاو) و (چاو) و (دەم دەم) و (ژەم ژەم) دا جیناسی لاحیق و لەنێوان (چاو) و (لێو) و، (سوور) و (تاڵ) ـدا تەناسوب هەیە.

تاڵی لێو (ک) و (عب): تاڵە لێو. بەپێی ئەم نوسخانە ئەبوو (سوێری) یش (سوێرە) بووایە. (« پەراوێزی » چر) و (اح): لێوی تاڵ. (خا): لێوی ئاڵ. نیوە شیعری دووهەم لە (« پەراوێزی » چر) و (خا) دا بەم جۆرەیە:
سوێری‌یو تاڵیی ئەمن ژەم ژەم دەخۆم

واتە: هەرچەند سەری زوڵفت کە وەک مار وایە، بەسەر ڕووتەوە کە وەک ئاگر گەشە، لوول بخوا و ببێ بە ئەڵقە، منیش لەئاستی خۆمەوە وەکوو مارێک کە بەسەر ئاگرەوە ڕاگیرابێ قرچ ئەبم و بە دەوری خۆمدا پێچ ئەخۆم و دێمە یەک.
ئەم بەراوردەی کە نالییی لەم شیعرەیدا کردوویە: سەری زوڵفی یاری بەسەر ڕوومەتیەوە داناوە بە مار کە بخرێتە سەر ئاگر و پێچ خواردنی خۆیشی لەتاو ئاگری خۆشەویستیی لە بەرابەری ئەوەدا داناوە، وردەکارییەکی یەجگار جوان و باڵا و وێنەیەکی کەم هاوتایە.

لە (حەڵقە) و (خەم) دا تەرادوف هەیە.

زوڵفت (عم) و (گم) و (مز) و (عب) و (اح): زوڵفی. دەخۆم (کم) و (من): ئەخۆم.

ئەم بەیتە لە نوسخەی دەسنووسەکاندا، تەنها لە نوسخەی (من) دا هەیە. ئێمە وای بۆ ئەچین هیی نالییی نەبێ، یەکەم لەبەر ئەوە کە پێچەوانەی هەموو بەیتەکانی ترە کە تێکڕا باسی دەرد و پەژارەن. دووهەمیش لەبەرئەوە کە تەعبیری (ئاوی ئینسان) هەرچەند پاشانیش بە (ماچی دەم) مەعنای لێداروەتەوە، تەعبیرێکی تاڕادەیەک نا شایانە.

دەخۆم (کم) و (من): ئەخۆم.

واتە: من ئەو شەربەتە ترش و ناخۆشە ئەچێژم و ئەو شەربەتە شیرین و خۆشە ئەخۆمەوە کە بریتیین لە ترسی بێگانە و ناحەز و هیوای نەوازش و بەزەیی یار و ساتێ حەسانەوەم نییە و لەنێوان ئەم دوانەدام.

لە کۆکردنەوەی (شەربەت) و (ترش) و (شیرین) و (دەخۆم) و (دەچێژم) ـدا تەناسوب و لە هێنانی (ئەغیار) و (یار) و (ترش) و (شیرین) ـدا بەدوای (خەوف) و (ڕەجا) دا لەف و نەشری مورەتتەب هەیە. سەرەڕای طیباقی نێوان (خەوف) و (ڕەجا) و (ترش) و (شیرین) و (ئەغیار) و (یار).
لە (هەم دەچێژم) و (هەم دەخۆم) ـیشدا لەطافەت هەیە. چونکە (هەم) بە مەعنا (دیسان) یش و بە مەعنا (خەفەت) ـیش هاتووە.

دەچێژم (کم) و (من): ئەچێژم. دەخۆم (کم): ئەخۆم.

واتە: من بەدەست ڕەوشت و کرداری خەڵکیی و گۆڕانی دنیا و سووڕانی چەرخی گەردوونەوە، گیرم خواردووە. کوتەکی وام پیا ئەماڵرێ هەرگیز لێم نەبێتەوە و زامی وام لێ ئەکرێ هەرگیز تیماری نەبێ.

عالەم و (چن) عالی. ئەگونجێ عالیی بێ یا عالی‌یو. دەوری (چر) و (خا): جەوری. دەخۆم. (کم): ئەخۆم.

واتە: من تاڵیی و ناخۆشییەک ئەخۆم کاڵەکە مارانە و ژاری ماری شڵ لە چاویا هیچ نین.. من تاڵیی غەریبی و بێکەسیی و دەربەدەریی ئەخۆم.. من ژاری ڕاستەقینە ئەخۆم !

تاڵیی (کم) و (من): تابشی. دیار و (چن) و (ت) و (مز) و (اح): دیار. بۆ عەطفیش و بۆ ئیضافەش دەستئەدا. (عم) و (گم): دیاری. عەلقەمی چیی؟ ئەرقەمی چیی؟: ئەمە بەگوێرەی نوسخەی (خا) و (خب) ـە، ئەگینا لە هەموو نوسخەکانی تردا بەرودوان. ئێمە ئەوەی نوسخەی (خا) و (خب) مان لا پەسەند بو چونکە ئەبێ سەرکەوتن لە سووکەوە بێ بۆ قورس.

مەعنای ئەم شیعرە بەسراوە بە مەعنای شیعری پاشەوەیەوە.

نەوعە ئینسانێ هەیە (خا): نەوعی ئینسانیی هەموو، یاخود هەم و. من غەمی خۆم و غەمی (چر) و (مز) و (عب) و (من) و (خب): من غەمی خۆم هەم غەمی. (گم): من غەمی خۆم و هەموو. (خا): هەم غەمی خۆم هەم غەمی. دەخۆم (کم) و (من): ئەخۆم.

واتە: کەسانی وا هەن ژیانیان لەسەر خەم و خەفەت بەندە و بە خەم خواردن ئەژین. من یەکێکم لەوانە، بەڵام تەنها بە خواردنی خەمی خۆم داناکەوم، خەمی خەڵکی کەش ئەخۆم، چونکە (خەم) ئەڵێ ئەگەر نالییی خەمم نەخوا و بە تەنگمەوە نەیەت و هەمووم نەگرێتە ئەستۆی خۆی، ناچار ئەبم دنیا هەموو بگرمەوە و هەموو ئەم خەڵکە بخۆم و گشتیان لەناوبەرم. بۆیە من خۆم ئەکەم بەقوربانیی ئەم خەڵکە و سەرپەرشتیی خەم ئەکەم تا ئەم خەڵکە لە خوران ڕزگار بکەم، چش کە خۆیشمی تیا بچم.

لەنێوان (هەم) و (غەم) ـدا جیناسی موضاریع و لە (خۆم) و (دەخۆم) دا جیناسی ناقیص هەیە.

دەڵێ (کم) و (من): ئەڵێ. غەمخواریم (عب): غەمخواریی. نەکا (ت): نەکەی. ناعیلاجم (چر) و (مز) و (عب) و (خا): بێعیلاجم.