واتە: چاوت بە ئاشکرا و بێ پێچ و پەنا لەژێر تاقی وەزیریدا کە برۆتە، بە ئیشارەت دێتە قسە و ئەڵێ زوڵفت شایانی شان و ملی تۆیە، لەکاتی بڵاویدا شانت داپۆشی و لەکاتی لوولیشدا لە ملت بئاڵێ، نەک نیشانەی شاهەنشایی و ملوانکەی وەزیری کە لەعاستی زوڵفتدا هیچ بایەخێکیان نییە.
بە وەزیر دانانی چاو لەبەر ئەوەیە کە چاوەکان دوانن و وەزیریش جاران دوان بوون: وەزیری دەستە ڕاست و وەزیری دەستە چەپ.

واتە: کە نەخۆش بووم و کەوتبوومە گیانەڵا نەتکرد کەڕەتێ بێی سەرێکم لێ بدەی و هەواڵێکم بپرسی.. ئیستا کە مردووم جارێ وەرە تەعزییەکەم فاتیحەیەکم بۆ بخوێنە و نەریتی زیارەتی گۆڕەکەم بەجێ‌بێنە.

لە کۆکردنەوەی (خاتیمە) و (فاتیحە) دا طیباق و لە کۆکردنەوەی (عیادەت) و (زیارەت) دا تەناسوب هەیە. ڕستەی (خاتیمەی حوسن) ـیش ئیشارەتە بۆ زاراوەی (حسن الختام) کە گەلێ جار بە مەعنای مردن بەکار دێ.

واتە: کێ دەستی ئەگاتە بەهێی مەمک و هەناری ڕوومەتت بەسەر تەختی سینە و ڕووتەوە، کە هێشتا کاڵن و پێنەگەیشتوون و فەرمانی گرتنی لای سەرەوەیان دراوەتێ؟
C ە خواستنی (تەخت) دا لە تەختی شاییەوە بۆ تەختی سینە و (مۆر) لە فەرمانی وەزیرییەوە بۆ گۆی مەمک و ناوەڕاستی کوڵم و (صەدارەت) لە سەرەک وەزیرییەوە بۆ بەرزیی شوێنی مەمک و گۆنای یار، ئیستیعارەی موصەڕڕەحە هەیە و بەڵگەش شوێنی بابەتەکەیە. لە کۆکردنەوەی (تەخت) و (مۆر) و (صەدارەت) یشدا تەناسوب هەیە. لە وشەی (نەگەیشتووت) ـیشدا ئیشارەتێکی ناسک هەیە بۆ ئەوە کە جاران خەڵک بە ئاسانی دەستیان نەئەگەیشتە کاربەدەستانی بەرز، هەروەها لە وەصفکردنی پێشوبهێنراویشدا بە کاڵی، ئیشارەتە بۆ ئەوە کەوا کاربەدەست ئەگەر فامیدە و پێ‌گەیشتوو بی خۆی لە خەڵک دوور ناگرێ.. لەوانەیە پلارێکی (نەفامی) ـیشی تیا بێ، گرتبێتیە ئەوانەی لە کۆمەڵ و ژیانا لە سەرەوەن..

کێ (چر) و (چن) و (عم) و (ک): کەس. نەگەیشتووت (چر): نەگەیشتوو.

واتە: سەرپۆشی تەنکی هەوریی چۆن جۆرە سەرپۆشێکە، ڕۆژی ڕوونی جار جار لێوە دەرئەکەوێ و جار جار ئەشاررێتەوە؟ !
لە وشەی (هەوریی) ـدا ئیشارەت بەوەش کراوە کە ڕووی یار لەژێر سرکەییەوە وەک خۆری ژێر هەور وایە، چۆن هەورەکە هەمیشە ڕووی خۆر داناپۆشێ بەڵکو جار جار ئەیشارێتەوە و جار جار ئەڕەوێتەوە، ئەمیش هەمیشە ڕووی یار داناپۆشێ، جار جار بەسەریەوە ئەبێ و جار جار لائەچێ. لە (شمس) ـدا ئیستیعارەی موصەڕڕەحە هەیە و (دەسرۆکە) و (الحسن) ـیش بەڵگەکەینی.

دەسرۆکەی (کم) و (گم): دەسرۆکەوو. نیوەی دووهەمی ئەم شیعرە لە پەراوێزی نوسخەی (چر) دا بەم جۆرەیە:
شمس فلک الاطلس نارت فتوارت

ئەتوانرێ مەعنای ئەم شیعرە بە چەند جۆر لێک‌بدرێتەوە:
یەکەم - هەرچەند خوێنی سووری ئەو دڵدارەی بە ناحەق کوشتت بووە بە بار و بە لێوتەوە وشک بووەتەوە و بەئاشکرا پێوەی دیارە، نالییی هەر حەددی نییە بڵێ ماچی لێوت ئەو خوێنەی لێ دائەشوا و پاکی ئەکاتەوە. دیارە مەبەست لە خوێنەکە سووریی لێوی یارە کە هەرگیز لاناچێ.
دووهەم - هەرچەند تاوانی دەمت کە بە دڵداری وت (نا) و ئەویش لە داخانا مرد، بووە بە بارێک بەسەر لێوتەوە و لە ڕۆژی قیامەتا کە هەموو ئەندامی ئادەمیزاد شایەتیی لێ ئەدەن، لێوت لێت دێتە دەنگ، نالییی حەددی نییە بڵێ: ماچ ئەو یارە لە لێوت ئەکاتەوە.
سێهەم - هەرچەند بەهۆی تاوانی دەمتەوە کە لە عاستی دڵدارانا قڕوقەپ بووە و هیچ ناڵێ، لێوت باری لێ نیشتووە، نالییی حەددی نییە بڵێ ماچ ئەو بارە لە لێوت ئەکاتەوە.
چوارەم - هەرچەند ئەوەندەت گوناە لەعاستی دڵدارانا کردووە و لە خۆتت دوور خستوونەتەوە و پێت وتوون « دە مەکەن !»، گوناه بووە بە یار و بەسەر لێوتەوە کەڵەکەی کردووە، نالییی بۆی نییە بڵێ کەفارەتی ئەو هەموو گوناهە ماچی لێوتە.
پێنجەم: لەگەڵ ئەوەندەی هەر کام لەم چوار مەعنایە کە پەیوەندی بە نیوەی یەکەمی شیعرەکەوەیە، ئەشتوانرێ مەعنای نیوەی دووهەمی بەم جۆرە لێ بدرێتەوە: نالییی ئەگەر بڵێ کەفارەتی ئەم گوناهە ماچی لێوتە، خۆی گوناهبار ئەبێ و ئەبێ حەددی لێ بدرێ. یاخود: نالییی ! بڵێ حەددی ئەم گوناهانە ئەوەیە ماچێک لە لێوی یار بسەنرێ..
هەر چۆنی مەعنا لێ‌بدەینەوە، لە کۆکردنەوەی (گوناە) و (دەم) دا کە بە شێوەی نووسینی کۆنی مەعنای خوێن ئەگەیەنێ، لەگەڵ وشەی (حەدد) و (کەفارەت) دا، تەناسوبێکی جوان هەیە. هەروەها لە کۆکردنەوەی (دەم) و (لێو) و (ماچ) و (حەد بوون) یشدا..