بەیتی دووهەمی لاپەڕە 651:
زوڵفی دووتایی ترازوو مەثەلی دڵکێشت،
ڕۆح دەکێشن بە دوو سەر، ئەم بە سەرێ، ئەو بە سەرێ!

لێرەدا بە چاک دەزانم، چی لە شەرحی ئەم بەیتەدا هاتووە لە «چەپکێک لە گوڵزاری نالی» بۆ ئێرەی ڕاگوێزم چونکە مافی تەواوی خۆی پێ داوە، ئەمە دەقی شەرحەکەیە:
«زولفەکان دووتان، واتە هەر یەکەیان بەقەدەر تایێکن لە زۆریدا».
وشەی «تا» بە واتای «تای موو» دێت کە زوڵف خۆی مووە، زوڵفەکان دووتان، وەک یەکترن. کە دووتان، وەک تەرازوون. چونکە زوڵف و تەرازوو هەردوویان دووتان و هەر تایەیان بەقەدەری ئەوەی ترە و هاوکێشی یەکترن. هەردوو زوڵفەکەش تەرازووی یەکترن. زوڵفەکان کە تەرازوو مەسەلن، وشەی «کێش» خزمی تەرازووە و جێی خۆیەتی دڵ بکێشن چونکە تەرازوو ئالەتی کێشانە.
بابزانین بەولای کێشانەوە ئەم تەرازووە زوڵفانە چ دەکێشن؟ ڕوح دەکێشن! تەرازووی عادەتی لەوە تێناپەڕێنێ زێڕ و ئەڵماس و گەوهەری پێ بکێشرێت، کەچی تەرازووی زوڵفی یار ڕوح دەکێشن. ڕوحکێشان هەر لە ڕووی وشەوە خزمە لەگەڵ تەرازوو، ڕاستە حیسابەکەی لە شوێنێکی ترە:
تەرازوو کە بابەتی کڕین و فرۆشتنی پێ هەڵکێشرێ تەنها یەک دەستەی تەرازووەکە ماڵە نرخدارەکەی تێ دەکرێ، دەستەکەی تری پارسەنگێکی تێ داوێژرێ، هەرکاتێک ماڵە نرخدارەکە گەیشتە سەنگی ئەو پارسەنگە و لەگەڵی جووت بوو مامڵەتەکە کۆتایی دێ.
بەڵام تەرازووی دووتای زوڵفی ئەو نازدارە بە هەردوو سەران ڕوح دەکێشن، واتە هەتا لە سەرێکیان وەزنی ڕوح زیاد کەی دەبێ وەزنی سەرەکەی تریش زیاد کرێ، ئیتر ئەم کارەی ڕوحکێشان لە دوو سەرەوە کۆتایی نایێ... تەرازووی زوڵفی دووتای یار هەتاهەتایێ بە دوو سەران ڕوح دەکێشن... دەستی خۆش بێ...
جگە لەم کێشانە دوو لانە تەرازووکارانە، ڕستەی «ڕوح دەکێشن بە دوو سەر» واتایەکی تریشی هەیە بۆ کوشتنی پاتەوپات کە لە ڕوحکێشان دەفامرێتەوە بێ «توریە» بەڵام زوڵفەکان لەم ڕوحکێشانەدا دوو هێندەی فریشتەی مەرگ «عەزرائیل» چالاک و خێران چونکە کاری عەزرائیل لە سەرێکەوەیە، کەچی زوڵفەکان لە دوو سەرەوە ڕوح دەکێشن، هەتا یەکێک بە مردنی خۆی دەمرێ دوو عاشق بەدەست زوڵفەکانەوە گیان دەسپێرن».

خوێنەر بمبەخشێ لە هەڵدانەوەی لاپەڕە 651 ی دیوانەکە یەکسەر گەیشتمە لاپەڕە 654 تومەز لاپەڕەی دوواوەی کە 652 و 653 ی تێدا ڕووبەڕوون، بە لاپەڕەی 651 ەوە نووسابوو. تێبینییەکی کورتیلەم هەیە لەگەڵ بەیتی سەرووی لاپەڕە 653:
وەکوو پەروانە بەشەو هێندە بەموشتاقی دێم
بە چرای کوڵمتەوە، ڕەنگە عەسس لێم بگەڕێ

تێکستی «پەروانەیی شەو» لەبارترە چونکە حەرفی «بە» لە سەروودا سێ جاران دووپات بۆتەوە، لەمیاندا بۆتە دووجار، عەینی واتای تێکستی سەرووش دەبەخشێ. شەرحەکە لە شیکردنەوەی بەیتەکە دەڵێ: لەوانەیە پاسەوانی شەویش لە سۆزی دڵم حاڵی ببێ و لێم بگەڕێ بێم بۆ لات... دەبوو شەرحەکە سەبەبی ڕازیبوونی پاسەوان لەوەدا ببینێ کە «بە چرای کوڵم»ـەوە شوبهە هەڵدەسێ و دز چرا لەگەڵ خۆی ناگێڕێ. لە هەمان کاتدا وا ڕادەگەیەنێ، پاسەوان لەبەر شەوقی چرای کوڵمت بە دوامدا بگەڕێ بۆ گرتنم... شەرحەکە لە شیکردنەوەی بەیتی دوواتردا هەشت دێڕی زێدە کاریگەری فرمێسکاوی و عوزرخوازی بۆ نالی و ئەو شاعیرانەی کورد کە لەبەر ناسازیی ڕێنووسی کۆن واتای هەڵەیان لە شیعرەکانیان دراوەتەوە، نووسیوە. من هەردوو دەستی منەتباری و ڕێز بۆ خاوەنانی شەرحەکە هەڵدەبڕم.

بەیتی لاپەڕە 654:
ڕاستی جەوهەرییە تیغی زوبانی «نالی»
نەرم و توند، ئاوی گەلووگیرە، قصەی پێ دەبڕێ

دەشێ قافیەی بەیتەکە «پێ دەپەڕێ»ـش بخوێندرێتەوە بە پێی ڕێنووسی کۆن، لەلایەن واتاوەش «پەڕاندن» بەهێزترە لە «بڕین» چونکە ئەوەی «دەپەڕێ» جودا دەبێتەوە لە بنکەی پێیەوە نووسابوو، چاکبوونەوەی نییە.
«ئاوی گەلووگیر» لە بەیتەکەیدا جگە لە واتای ئاوی حەقیقی، ئاوی جەوهەری تیغیش بەدەستەوە دەدات کە زێدە مەدحە بۆی.
«نەرم و توند» هەر وەک شەرحەکە دەڵێ، لەوانەیە مەبەست لێی نەرمیی تیغی زوبان بێ کە گۆشتە و، ڕەقی قسەکان بێ کە توێکڵدار و کاریگەرن. لەوانەیشە مەبەستی زێدە بڕندەیی تیغە جەوهەردارە ئاودارەکە بێ. بە نەرمی و بە توندی قسە دەبڕێتەوە. خۆ کە ئاوەکەی «گەلووگیر» بوو. واتە تیغەکە گەیشتە گەلوو نەک قصە بگرە کەللەشی پێ دەپەڕێ.