بەیتی دووهەمی 642:
گەر بازی نەظەر بازی، لەم دەست و نیگارەت چی!
بۆ یاری یو دەسبازی، لەم ڕاو و دیارەت چی!

وەک بۆی دەچم، نالی دەڵێ لەگەڵ خۆیدا: تۆ ئەگەر بازی چاو کراوە و [چاوبڕکێیت] ئەم دەست و نەقشەت لە چییە؟ مەبەستی شیعردانانە کە زینەتی دەست و قەڵەمە. خۆ ئەگەر مەیلی گەپ و دەسبازی [هەرزەکارانە]ت هەیە، چیت لەم ڕاو و «دیارە»ت دایە. وشەی «دیارە» لێرەدا سووک کراوەی «دیاردە»یە کە نەریتێکی ڕاوکەرانە، وەختێک کە کەروێشک دەدۆزنەوە «دیاردی» لی دەکێشن و پێوەی هەڵدەڵێن و «... خوڵامی سەری سوارانم پێ دەڵێن...» چشتی ئەوتۆیی دەچڕن، هەڵبەت لێرەدا نالی ئیشارەتیش دەکا بۆ «بازی نەظەرباز» کە تەیری ڕاو پێکردنە.

بەیتی دووهەمی لاپەڕە 643:
ئەو چاوە کە هەڵدێنی، صەد عەربەدە دەنوێنی
هەر ڕۆحە کە بستێنی، لەم غەمزە دوبارەت چی!

تێکستەکانی ناو شەرحەکە تێیاندایە لە جیاتی «هەڵدێنی» «دەنوینی»ـیان نووسیوە، لەجیاتی «غەمزە»ش «عومری»ـیان نووسیوە. شەرحەکە بە سادەیی دەڵێ: ئەی یار بە چاوهەڵهێنانت ڕوحمت سەندووە، ئیتر غەمزەی دووبارەت بۆ چییە؟
وەک من بۆی دەچم، کلیلی یەکاڵاکردنی بەیتەکە لە وشەی «دەنوێنی»ـی کۆتایی نیوەبەیتی یەکەمە: ئەم وشەیە دوو واتای هەیە، یەکیان خەواندن، ئەوی دیکەیان دیارخستن. ئەگەر «هەڵدێنی» قبوڵ بکەین واتای بەیتەکە ئەمە دەردەچێت: ئەو چاوەی دەیکەیتەوە سەد هەرا و بەدمەستی بەرپا دەکەیت یاخود هەرا و مەستی کپ دەکەیت و لە هەردوو حاڵدا ڕوحم دەستێنی. کەواتە چ لزووم هەیە بە غەمزەی دووبارە یا عومری دووبارە کە دێیت لە حاڵی خەواندنی عەربەدەدا، هەر لە وشەی نواندنەوە کە دیار خستنە، عەربەدەکە بەرپا دەکەیتەوە دەبێتە بەخەبەرهێنانی ڕۆحەکە یاخود ژیاندنەوەی ڕۆحەکە.
ئەگەر لە جیاتی «هەڵدێنی» «دەنوێنی» قبووڵ بکەین، بەیتەکە وەها ڕادەگەیەنێ: ئەو چاوەی دەیخەوێنی صەد عەربەدە بەرپا دەکات و وەیا دەیخەوێنێ، و لەمەشدا ڕۆحمت ستاندووە چ بە کپکردنی عەربەدە و چ بە بەرپاکردنی. ئیتر ئەگەر کپت کردووە بۆ بەرپای دەکەیتەوە، ئەگەر بەرپات کردووە بۆ دەیخەوێنییەوە کە لە هەر دوو حاڵدا ڕۆحی دووبارەم پێ دەدەیتەوە... ئەگەر لە «دەنوێنی» یەکەم دیار خستن مەبەست بێ دیسانەوە نواندن و دەرخستنی عەربەدە بە هەمان ڕێی باس کراودا دێتە ناوەوە و عومری دووبارە دەسگیر دەبێ.
بێگومان ناشێ نالی هەر دوو تێکستی موبوس بێ چونکە «هەڵدێنێ» و «دەنوینێ» و «عومر» و «غەمزە» لە ڕێنووسی کۆن و نوێدا یەکتر ناگرنەوە هەرچەند غەمزە تا ڕادەیەک لەگەڵ عومر بۆرە خزمە.

بەیتی سەرووی لاپەڕە 644:
گەنجینەیی نێو سینە، ڕەنگینە بە صەد کینە
ئەی لەککەیی ئایینە، یاڕەببی بە غارەت چی!

شەرحەکە وەهای داناوە دڵی یار بە صەد کین ڕەنگ دراوە، نالیش لە خوا دەپاڕێتەوە ئەو ڕەنگە کە وەک لەککەی ئاوێنەیە بەتاڵان بڕوات...
ئەم بەیتە سێ لایەن هەڵدەگرێ، یەکیان ئەوەیە کە قسە لەگەڵ یار بێ وەک شەرحەکە گوتی، دووهەم ئەوەیە نالی دڵی خۆی مەبەست بێ. سێهەم ئەوەیە هەر دڵێکی بووبێت ئیتر هەر کەسێک بێت. من پتر مەیلم بۆ دڵی نالی دەچێت، بەڵام قسەکە لەوەندەدا ناوەستێ. «یاڕەببی» بە ڕێنووسی سەردەمی نالی «یا ربی» نووسراوە. دەکرێ «یاربی بەغارەت چی» ببێتە «یار بێ بەغارەتچی» واتە یار ببێتە تاڵانکەری لەککەی ئاوێنەی دڵ، دڵەکە بشواتەوە لە لەککەی کین هەڵگرتن لە ڕەقیب و بەدکار. لێرەدا چاوەدێریی کێشی شیعر ناکرێ چونکە مەعنای پشت پەردەی ڕاستە مەعنای وشکانە.

بەیتی دووهەمی لاپەڕە 644:
موژدە قەدەمی سەر بوو، دڵ هات و لە ڕێدا چوو
جان ماوە لەبۆ وەصلی، بدری بە بەشارەت چی؟!

شەرحەکە واتای «دڵ هات و لە ڕێدا چوو»ی بە ڕاستە ڕاگەیاندنی دەقەکە لێک داوەتەوە، حەقیشیەتی و جێی خۆیەتی، بەڵام نالییە و یەک دوو دەنکە چەرەسی شاردۆتەوە لێمان. دەتوانین بڵێین: دڵ لە ڕێدا هات و چوو، واتە میانجی بووە دڵەکە [هەرچەند بێگومان تێشدا چووە]. لەو بوارەوە دەکرێ «موژدەی قەدەمی سەر بوو» کە وەک شەرحەکە دەڵێ لە پێناوی هاتنە لای بوو بە قوربانی، بەم جۆرە بنووسرێ: «موژدەی قەدەم هی سەر بوو، کە خۆی لە مزگێنی کرد بە قوربانی». بەدوا سەردا دڵ کەوتە ڕێ ... هتد.
لە بابەت بەیتی سەرەتای لاپەڕە 645 ئەوەندە دەڵێم وشەی «کەنارە» بە واتای بەری درەختی «سدر، سیدر» دێت.

بەیتی دووهەمی هەمان لاپەڕە:
بۆچ ماییلی تەنهایی؟ سەودایێکە خۆڕایی
ئەی مەردومی بینایی، لەم کولبەیی تارەت چی!

نالی کە لە نیوەبەیتی یەکەمدا باسی «سەودا»ی خۆڕایی دەکات، بە عادەتی پڕمەهارەتی خۆی، وەها ڕادەنوێنێ کە لە سەرەتاوە قسەی لەگەڵ «مەردومی بینایی»ـیە کەوا لە کولبەی تاریکیدا خۆی مەڵاس داوە. لەمەوە «سەودا» کە بە عیشق و بە ڕەنگی ڕەشیش دەگوترێ ڕێک دێت لەگەڵ کولبەی تار، تاریک، داڕشتنی بەیتەکە ڕێت دەدا نیوەی دووهەمی بکەیتە یەکەم بە کەمێک دەسکارییەوە:
ئەی مەردومی بینایی بۆچ مائیلە تەنهایی
سەودایەکە خۆڕایی، لەم کولبەیی تارەت چی؟

شەرحەکە لەسەر جوملەی بەیتەکان بۆ خاڵێک چووە، لە هەر بەیتە حاڵەتێکی دەسنیشان کردووە لە ئەحوالی نالی بەرانبەر عیشقێکی ناکام لەگەڵ کچێکی «عەیار»دا... بە لای منەوە ئاسانتر ئەوەیە بە هەڵبەستێکی عادەتی دابنرێت کە دەشێ «وحدە»ی نەبێ و ڕەنگیشە هەندێ بەیتی خزم بن لەگەڵ یەکتر. «نەومیدی»ـیەکی لە کۆتایی غەزەلەکە دەدیترێت چ پێوەندیی نییە لەگەڵ سەرەتاکەی «بازی نەظەرباز» و لەگەڵ بەیتی شەشەم بە «نوقڵی دەم و ماچ»ـیەوە...