بەیتی لاپەڕە 550:
فەصڵێ کە هەر لە فەرقی بەشەر تا ڕەگی شەجەر
وشکی بە غەیری صۆفی یو عاصای نەمایەوە

لەجیاتی «عاسای» دەبوو «عاصی – بەواتای شوێنی عاسێ» بنووسرایە
شەرحەکە ڕاستەواتای وشەکانی لێکداوەتەوە. نوکتەیەک هەیە لە بەیتەکەدا نەختێک وردە، بریتیە لەمە: فەرقی «بەشەر» بەواتای سەرەکەی، لەهەمان کاتدا پیتی یەکەمی وشەکە دەگرێتەوە کە پیتی «ب» یە. ڕەگی «شەجەر»یش بەهەمان ڕێگەدا پیتی «ر» دەگرێتەوە، بە هەردوویان «بر» واتە «بەڕ» زەوی پێک دەهێنن. ئا ئەم زەوییە هەر صۆفی و سووری ماهی تێدا بە وشکی ماوەتەوە.

بەیتی دووهەمی لاپەڕە 553:
غەیری تەڕییی عیشقی حەرارەت نوما، نەما
بەفریش لە سەرد و گەرمی خەجاڵەت توایەوە

وشەی «تەڕییی» زۆر ناقۆڵایە، «تەڕایی» لە تەبیاتی نالی دەوەشێتەوە و مۆسیقا و کێشی شیعریش پێی ڕازییە. «حەرارەت نوما»ش هەڵەپەرەسەندوەکەی زوربەی فارسی ئاشنای کوردە: «حەرارەت نەما» وەک «قیبلە نەما» ڕاستە.

بەیتی دووهەمی لاپەڕە 554:
صاف و ڕەوان و نەرمە وەکو زەمزەم و فورات
نەک ڕەنگی نیلە یەعنی کە هات و گەڕایەوە

شەرحەکە بۆ ئەوە نەچووە کە «فورات» بە ئاوی بەهەشت حیساب کراوە، زەمزەم لە تەکیدا قودسییەتی خۆی دەنوێنێ. «نەک ڕەنگی نیلە» واتە «نەک چەشنی نیلە» یاخود ڕەنگی خمە بە خۆی و خڵتەیەوە. لە «هات و گەڕایەوە»دا مەهارەتێکی سەیر هەیە: «هات» فیعلێکی موبادەرەیە وەک دەڵێی: هات بدرکێنێ، هات دەرباز بێ... بەڕواڵەت «گەڕایەوە» دژی «هات»ـە، لە حەقیقەتیشدا «گەڕایەوە» حاڵەتێکە بەسەر هێندێ شتدا دێت وەک کە ترشیاتی ئاوی ترێ «دەگەڕێتەوە» و دەبێتە شەراب لەجیاتی ئەوەی وەکوو خۆی بە ترشیات بمێنێتەوە. خمیش، دیارە، ئەو حاڵەتەی هەیە. لە بەرانبەر «گەڕایەوە»دا «ڕەوان»ـی میسرەعی یەکەم هەیە کە دژی گەڕانەوەیە. «نیل»ـیش جگە لە خم، واتای ڕووباری نیلی هەیە کە مناسبی فراتە. لە نێوان «صاف» و «ڕەوان» و «نیل» و «گەڕایەوە»دا طیباق هەیە.

بەیتی لاپەڕە 555:
«نالی» بەداوە شەعری دەقیقی خەیاڵی شیعر
بۆ ئەو کەسەی کە شاعیرە صەد داوی نایەوە

ئەم بەیتە هەڵدەگرێ «بەداوە شیعری خەیاڵی شەعر»یش بڕوات. لێرەدا ڕەوا دەبینم کە شتێکی بەدوا ئەو بەیتەدا هاتووە لە کتێبی «چەپکێک لە گوڵزاری نالی» بۆ شەرحی بەیتەکە ڕاگوێزم تا خوێنەر باشتر لە بەیتەکە و مەبەستی من لێی ئاشنا بێ. یەکسەر دوای نووسینی بەیتەکە ئەم دێڕانە دێن:
«ئێمە کە بزانین نالی داوی بۆ ناوینەتەوە چۆن ڕەوایە سووک بەسەر شیعرەکانیدا تێپەڕین، ئەم سووک تێپەڕینەمان یەکسەر پابەندی داوەکانمان دەکات چ عوزرێکیشمان بە دەستەوە نابێ چونکە وەک گوتم ((لقد اعذر من انذر)).

بێگومان دەبێ هەر ئەم بەیتە خۆی داوی وەهای تێدابێ کە ئەگەر ورد نەڕۆین پێیەوە بین. من یەک دوو داوم لێ هەڵگرتۆتەوە هونەرەکەش بۆ نالی دەگەڕێتەوە، چونکە خەبەرداری کردمەوە لە داوەکان. یەکێک لەوان ئەمەیە کە شیعرەکە بە شێوەیەکی تر بخوێندرێتەوە چونکە لە ڕێنووسی کوردی کۆندا هەردوو خوێندنەوە جایەزە: «نالی بەداوە شیعری خەیاڵی شیعر» بەمەدا خەیاڵی داوە مووە باریکەکانی یار بۆتەوە داوە شیعری غەزەلەکە، وەصفی «دەقیق»ـیش دەشێ بۆ شیعرەکە و بۆ شەعرەکە بگەڕێتەوە و هەردووکیان ببنە ئەو داوە کە بۆ شاعیرانی ناوەتەوە. «خەیاڵی شەعر» [شەعرێک کە خەیاڵە، خەیاڵێک کە شەعرە]یش هەڵدەگرێ «اضافەی بەیانی» بێ نەک «اضافەی حەقیقی» ئەوساش واتاکەی ئەمە دەبێ «ئەو خەیاڵەی وەک شەعر باریکە». ئەمیان داوێک.
داوی دووهەم لە کۆتایی بەیتەکەدایە: کە دەڵێ «صەد داو». لە نووسیندا دوو پیتی «د» دەنووسرێ بەڵام لە گوتنەدا یەک «د»ی گوشراو دەدرکێنێت. نەختێک زمان ڕەها بکە لە گوشینی «د»ەکە وشەکان دەبنە «صەداو – صەد ئاو» مسرەعەکەش ئەمەی لێ دێتەوە «بۆ ئەو کەسەی کە شاعیرە صەد ئاوی نایەوە». چاوێک بە غەزەلەکەدا بگێڕەوە دەبینی دەیان وشەی وەهای تێدایە کە هەمووی واتای «ئاو» ڕادەگەیەنن چ بە حەقیقەت بێ و چ بە مەجاز وەیا تەئویل وەک وشەکانی «تەڕی – بەهار – پشکۆکوژانەوە – گوڵگەشانەوە - خەڵووز کوژانەوە – گوڵ زار [گوڵزار] - دەم و پێکەنین - غونچە گەشانەوە - ڕەگی شەجەر – فیض – نار - مردن - خاک ژیانەوە – هەنجیر - شیر – ساف - طیفلی عینەب – ڕشانەوە – سونبول - شمشادی تازە – خضرا - برد العجوز - تەڕایی عیشق - بەفر- سارد و گەرمی خەجاڵەت – توانەوە – چاوە – زانەوە – ڕەوان – زەمزەم – فرات - نیل...». لەبەر تیشکی فنوونی شیعردا هەموو ئەو وشانەی دژی ئاو و تەڕایین وەک «پشکۆ، مەحجەر، خەڵووز، وشکی، عاصی، نار و خاک...» لەڕێی «مفهوم المخالفة»وە، ئەوانیش واتای ئاو و تەڕایی دەبەخشت واتا تارماییان دەخەنە ناو بەیتەکانەوە. نالی زۆر ڕاستی کردووە کە دەڵێ «بەداوە شیعری خەیاڵی شیعر». صەد ئاوی نایەوە چونکە سەرلەبەری بەیتەکانی بە «ئاو» ئاوسن، من و تۆش لەسەر وردبینی و خوردکردنەوە و بۆچوونی شاعیرانە پەکمان کەوتووە بۆ دیتنی ئەم هەموو ئاو و تەڕاییەی کە خەریکە دامەنی خەیاڵی شیکەرەوە تەڕ دەکاتەوە».